Artykuł
Urodził się 13 marca 1900 roku w Dębskiej Woli. Od dzieciństwa pociągało go struganie w drewnie. Początkowo tworzył figurki zwierząt, lalki, zabawki. Odrzucony przez rodzinną wieś, strofowany przez rodzinę za zajęcie nie przynoszące profitu czuł się nie zrozumiały i osamotniony. Jednak talent i pasja były silniejsze.
Odkryty dla świata został Piłat późno, dopiero po zakończeniu II wojny. W 1949 roku kilka jego rzeźb znalazło się na wystawie sztuki ludowej w Kielcach. Cztery lata później poznał artysta człowieka, któremu zawdzięcza popularność. Ferdynand Sodowski, krakowski autor i kolekcjoner szopek, zainteresował się oryginalnymi pracami rzeźbiarza. Rozpropagował świątki w swoim środowisku. Dzięki niemu Piłat poszerzył znaczenie zakres tematyki sakralnej. Wpływ na rozwój twórczości rzeźbiarza miała także jego żona - Katarzyna. Ze swoich wędrówek „za chlebem" do Prus przywiozła ona sporo opowiastek, baśni, legend. Poznane „godki" stały się inspiracja m. in. do „Św. Krzysztofa"
i „Męczeństwa św. Stanisława".
Najbliższym przyjacielem i powiernikiem Józefa Piłata był Tomasz Gajda, poeta i twórca wycinanek. Wielokrotnie podsuwał on Piłatowi tematy, bądź wzory do tworzenia. Inspiracje zresztą były obustronne. Obserwując proces twórczy rzeźbiarza Tomasza Gajdy stworzył cykl wierszy pt. „Piłatowe rzeźby". Ogromny dorobek artystyczny Józefa Piłata - ok. 1000 prac- da się podzielić na kilka grup tematycznych. Najwięcej rzeźb ma charakter kultowy. To świątki z wyobrażeniem pana Jezusa, matki Boskiej, aniołów i świętych. Pieta, frasobliwy i Pasja stanowiły ulubiony temat artysty. Grupa druga to wyobrażenia realistycznych postaci wiejskich muzykantów, kobiet wiejskich i wioskowych Żydów. Osobną grupę stanowią figury postaci historycznych znanych artyście z gazetowych reprodukcji. Lenin, Kościuszko czy Bierut mają rozpoznawalne rysy i sylwetki. Ciekawostką są rzeźby egzotycznych zwierząt obejrzanych w atlasie zoologicznym - „Krokodyl", „Wieloryb", „Zwierz morski". Rozkwit twórczości J. Piłata to lata 60-te. Został stypendystą Ministerstwa Kultury i Sztuki, a prace jego poznano m. in. w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Bułgarii, na Węgrzech. Obecnie wiele rzeźb znajduje się w zbiorach muzealnych i kolekcjach prywatnych. Muzeum Świętokrzyskie posiada w swoich zbiorach 150 rzeźb artysty. W Kielcach prace J. Piłata wystawiane były w 1972 roku - w rocznicę śmierci twórcy - oraz w roku 200 - w setną rocznicę urodzin.
Józef Piłat zmarł 13 marca 1971 roku i pochowany został na cmentarzu w Brzezinach, w gminie Morawica.
